2 0 4

5 -ТАРАУ

Фонетика:

Тшдеп дыбыстар

Теменде консонанттьщ дыбыстардьщ iniKi топтарын курайтын термин-

дер

бсрпгсн.

Олар

тольщ

емес

жэне

езара

карама-карсы

топтар

да емес

(мысалы, интерденталды дауыссыздар cici inixi топ курамында бар). Фоне-
тиканьщ тольщ курсы 6i3 калдырып кеткен топтарды тольщтырады.

Ерш дж дауыссыздар

[р]

[b]

[m]

[f|

[v]

[w]

[м].

Ер1ндж дауыссыздар

-

ершнщ

катысуымсн

шыгарылатын

дыбыстар.

Олардьщ

курамына

кос

ертдт дауыссыздар [р], [Ь] жэне [ т ] , лабиоденталды дауыссыздар [f] пен

[v] жэне лабиовелярлы дауыссызар [w] жэне | д\|

клрсдк

Тшалды дауыссыздар

[0]

[9]

[t]

[d]

[n]

[s]

[z]

Ц]

[3]

Ш

[1]

[г].

Бул

дыбыстар

тшдщ

KOTcpiayi

аркылы

жасалады.

Олардьщ

курамына

интерденталды

дауыссыздар

[0]

жэне

[9],

алъвеолярлы

дауыссыздар

[t],

[d],

[n],

[s]

жэне

[z], палаталды дауыссыздар

Ц]

жэне

[3 ],

аффрикаттар

|tf| жэне

| dj I жэне жумссщ дауыссыздар [1] жэне

[г]

клредк

Алдыцгы дауыссыздар (Антериорлар)

[р]

[b]

[m]

[f|

[v]

[0]

[9]

[t]

[d]

[n]

[s]

[z]. Антериорлар ауыз куысынын алдьщгы белш нде, демек, альвео-

лярлы жиектщ алдында жасалатын дауыссыздар. Олардьщ курамына ерш-
дщ, интерденталды жэне альвеолярлы дауыссыздар клредк

Сибилянттар (ыскырма дауыссыздар)

[s]

[z]

[|]

[3]

[tf]

[{ЭД.

Консонанттьщ

дыбыстардьщ

бул

тобы

дыбыс

шыгарушы

мушелердщ

артикуляцияльщ емес, акустикальщ касисттср1

аркылы сипатталады.

Сей-

леу мушелер1шц арасындагы уйкел1с эсер1нен дыбыстар ысылдап шыгады.

Буындык, дыбыстар

Буында непзг1

кызмет аткара алатын дыбыстар

буындык;

касисткс

ие.

Дауыстылар буын курайтыны аньщ, 6ipaK олар буын курай алатын жалгыз
топ емес.

Жумсак жэне мурынжолды дауыссыздар да буынньщ непз1 бола алады,

мысалы

dazzle

[daczl],

faker

[fekr],

rhythm

[ri9m]

жэне

wagon

[wacgn],

([I],

[Г],

[Ф]

жэне

[n]

дыбыстарыньщ астындагы

белп

буындык дыбысты

61л-

д1ред1. Буындьщ жумсак немесе мурынжолды дауыссыздардьщ арасына [э]
тацбасын койсак, олардьщ белек буын екешн керсетед1. Мысалы,

[daczal],

[fekar],

[п б э т ] жэне

[wseg9n]. Б1з осы транскрипцияны колданамыз. Соган

уксас bird жэне

verb

сиякты

сездерде

дауысты дыбыс

буындык г сиякты

жазылады,

мысалы:

[brd]

жэне

[vrb].

TycirnKTi

болу

yiniH

бул

сездердщ

транскрипциясын [э] тацбасы аркылы жазамыз:

[bard] жэне

|\э гЬ |. бул [э]

тацбасына екшн тусеын жалгыз жагдай.

Обструенттер

жэне

жартылай

дауысты

дыбыстар

енщашан

буындык

дыбыстар

бола

алмайды,

ce6e6i

олар

эркашан

дауысты

дыбыспен

6ipre

журед1 , сондыктан дауысты дыбыс буынньщ н еп з1 болады.

Просодиялык, ерекшелктер

Дыбыстьщ узактыгы,

тон жэне

екшн

просодиялык;

немесе

супрасег-

менталды

ерекшелжке

жатады.

Олар

артикуляция

орны

немесе

артику-