160

4-ТАРАУ

TmfliK MafbiHacbi

Суретпнлер

100% айкын емес сулбаларды

салатыны сиякты. т1лд1

кол-

данушылар да 10% айкын емес сейлемдермен жагдайды сипаттап жатады.
Сондай-ак суретш1лер сахнаны суреттеу уш1н эскиз бен абстракт1л1 сурет-
т1 тандауы мумкш болса, сейлеупп де жагдайды сипаттау уппн накты сей-
лем мен дискурсты тацдауы мумк1н.

Келес1де

6i3 сейлеуш1лер магынаны

т1келей б1лд1рмей, тек нусканы керсететш жолдарын талкылаймыз.

Е а м д ш ж э н е баск,а д а дейктикалы к, сездер

Б а л а п а н ( ж о л д ы н , а р г ы

б е т т е п д о с ы н а ) :

« М е н а р г ы

б е т к е к ,а л а й в т е а л а м ы н ? » .

Д о с ы : « С е н а р г ы б е т т е а ц г о й ! » .

ХАЛЫК, ДАНАЛЫГЫНАН.

Контекст

(мэнмэтш)

жете

айкындамаган

сейлем

магынасын

мазмун

аркылы

жэне

сейлеуппнщ

жагдайы

бойынша

алынган

магыналы

сезбен

тольщтырады.

Бул

сездер

дейктикальщ

деп

аталады,

олардьщ

катары на

жжтеу ес1мд1ктер1 (she, i t , I), сштеу ccivuiKTcpi

(this, that), устеулер (here,

there, now, today), шылаулар (behind, before) жэне Kchoip сез TipKecTepi жа­
тады (those towers over there).

Мына сейлемдердщ

екеуш де

2012

жылгы

11

желтоксанда Венецияда

Арнольд Шварценеггер айтты деп елестеыщз.

1.

a.

Arnold Schwarzenegger really likes it in Venice. On December 11, 2012,

there was a boat parade in the canals in Venice. On December

12,

2012,

an art festival will be held. The art festival on December 12, 2012 will be

extremely fun.

b.

I

really

like

it

in

Venice.

Today,

there was

a boat

parade

in

the

canals

here. Tomorrow an art festival will be held. It will be extremely fun.

( la )

жэне

( l b

)

сей лем дерш щ

айырмашылыгы

-

( la )

айкын

сейлем

болса,

( lb )

сей лем ш ц

магынасын

аньщтау

уппн

дейктикалык

термин-

дерге ум ы артып отыр.

Тшд1 кебш е булыцгыр турде колдангандыктан,

( lb )

толыгымен

табиги

Kepmyi

упин

осындай

терминдерд1

колдануды

мецгердш. Ш ындыгына келгенде, бул сяздср y m

i H

(1а)-га Караганда эл-

декайда табиги KepiHyi

мумклн. ce6e6i бул белг1лерд1 пайдалануды 6ip-

ш ама мецгердж.

Бул

жагдай

61зд1ц

кебш е

еО м дж тщ

с1лтемес1н

аныктау

ymiH

кон-

тексы

1здеу1м1зге

карамастан

болады.

D ecem ber

12.

2012

жэне

A rn o ld

Schwarzenegger

сиякты

жалкы

зат

ес1мдер

контекске

тэуелс1з

магына-

га ие,

бул олардьщ эрдайым контекске

карамастан

б1рдей сзлтсмсгс

ие

болатынын

б1лд1ред1,

ал

here

a nd

tomorrow

сиякты

сездер

контекске

тэуелдц олардьщ сш тем елерш щ 6ip o eairi контекске байланысты анык-
талады.

«Bip

oeairi»

деу1м1зд1ц

ce6e6i

-

бслгЫ

6ip

дейктикалык

сезд1ц

ез1н1ц

с1лтемес1не

байланысты

шектеу

коюга

кемектесе

алатыны.

Неге

жэне

there

орналасу

сштемесше

ие

болса,

then

жэне

now

уакыттык

с1лтемеш

б1лд1ред1, ал he жэне she адами сштемеге ие, 1 —

шектеул1 угым, ол тек сей-

Hcyuiirc катысты болады.