2 1 2

Ек1нш1 б ел 1 м

Т е х н о л о г и я л ы к , и н н о в а ц и я

с т р а т е г и я с ы н ^¥РУ

кец1нен

пайдалану

1990

жылдардыц

ортасында

арта

туст1

(8.4-сызбаны

кара-

цыз). Нег1з1нен, фирмалардыц басын б1р1кт1рет1н альянс кызмет белсенд1л1г1н1ц
курт дамуы акпаратка байланысты (компьютерлер, байланыс жабдыгы жэне баг-
дарламалык жасактама жасау). Альянска б1р1гу кызмет1 онжылдыктыц соцында
ете темен децгейге дей1н элс1ред1,

б1рак 2000 жылдардыц ортасында кайтадан

калпына кел1п, дами бастады.1

2

КОЛЛАБОРАЦИЯЛЫ^ ¥ИЫМДАСТЫРУ ТYРЛЕРI

Коллаборация

эдетте

ен1м

беруш1лер,

т¥тынушылар,

бэсекелестер

арасында,

сондай-ак тYрлi нарыктарда ¥ксас ен1мдерд1 ¥сынатындар, коммерциялык емес

¥йымдар, Yкiметтiк ¥йымдар, университеттер аркылы ынтымактасуы ыктимал
эр1 езге сер1ктест1ктерд1 де камтуы мYмкiн. Коллаборация тYрлi максаттарда, со-
ныц 1ш1нде енд1р1с, кызмет керсету, маркетинг немесе технологияга нег1здел-
ген

максаттар Yшiн

пайдаланылатыны

белг1л1.

СолтYстiк Америкада к¥рылган

барлык альянстардыц 23%-ы, Батыс Еуропада 14%-ы жэне Азияда 12%-ы гылы-
ми зерттеулермен айналысады.13

Коллаборация

механизмдер1

кептеген

бейресми

альянстардан

бастап,

жет1к

к¥ры-

лымдалган

б1рлескен

кэс1порын

к¥рута

н е­

месе

технология

алмасу туралы кел1с1мдерге

(лицензиялауF а) катыса алады.

Технология­

лык инновацияларда пайдаланылатын б1рлес-
кен механизмдерд1ц ец кеп тараган тYрлерiне

стратегиялык

альянстар,

б1рлескен

венчур,

лицензиялау,

¥жымдык зерттеу ¥йымдары жатады.

аутсорсинг

жэне

Лицензиялау - 6ip уйым немесе жеке тулвава

(лицензиат) езге уйымнык немесе жеке тулга-

нык (лицензиардыЮ меншiк кукыгын (немесе

сауда белгiсiн, авторлык ку^ы^ты жэне т.б.)

пайдалану кукыгын беретiн шарттык келiсiм.

С тратегиялы к альянстар

Фирмалар аса мацызды элеуетке кол жетк1зу Yшiн немесе даму саласындагы бас­

ка фирманыц кYш-жiгерiмен ез1н1ц жеке мYмкiндiктерiн толык пайдалану Yшiн

стратегиялык

альянстарды

колдануы

мYмкiн.

Жаца

технологияны

дамытып,

жаца нарыкка

ену Yшiн

ез1не

кажет турл1 мYмкiндiктерi

бар

фирмалар

ресурс

б1р1кт1ру ниет1мен

альянс к¥руы

мYмкiн.

Сейт1п,

олар

ен1мд1 немесе

нарыкты

жылдам эр1 арзан багамен дамытады. Т1пт1 осындай мYмкiндiктерi бар фирма­
лар да ез1н1ц даму жолындагы 1с-кимылдарында б1рлескен венчурд1ц тэуекел1н

ортак пайдалану немесе нарыкты серп1нд1 дамыту Yшiн

одактасуы мYмкiн.

1р1

компаниялар шагын фирмалардыц иел1г1ндег1 шектеул1 Yлестi иемдену макса-
тымен ¥сак фирмалармен одактас болады, ал ¥сак фирмалар алпауыт компания-
лардыц 1р1 капитал ресурсыныц иг1л1г1н керуге, сату жэне маркетинг мYмкiндiк-
тер1н бел1суге, сондай-ак сен1м1не к1ру Yшiн Yлкен фирмалармен одактасады.14
Мысалы, кептеген 1р1 фармацевтика компаниясы шагын биотехнология фирма-
ларыныц езара ти1мд1 пайдасы Yшiн б1р1г1п ж¥мыс 1стейд1: фармацевтика ком-
паниялары

биотехнология

компаниялары

ашкан

жацалыкка кол

жетк1зед1;

ал

биотехнология

компаниялары

фармацевтика

компанияларын

енд1р1ст1к

жэне

тарату мYмкiндiктерiн пайдаланады.