462

5-бeлiм. Ж у м ы с ш екберi ж эн е элеуметтiк контекст

1988 ж ылгы «Жеке eMipre к,ол с^к,пау» aKTici (Chi) - нег1зг1 федералдык, зацна-

ма, жекеменш1к ^й ы м д а р мен мемлекетт1к органдардыц ж еке акпарат я болма-

са деректерд!

калай

баскаруы

керект1г1 туралы

т’Ypлi

кагидаларды

аныктайды.

Сонымен б1рге эрб1р штат пен аумактыц ж еке ем1рге кол с ^к п а у туралы зацда-
ры немесе нускаулыктары, ал кейб1реу1нде денсаулы к сактау купи ялы гы тура­
лы б елек зацдары бар. 2 0 0 0 ж ы лгы ж еке ем !р ге кол сук п ау кукыгына

тYзeтулep

енг1зу туралы (жекеменш1к сектор) федералды к зацнамада ж ац алы к немесе де-
рект! фильм тYcipу кез1нде

акпаратты кепш1л1кке усы н у Yш iн ж инагандыктан

ж урналистерге артыкш ылыктар беред1. Бэлк1м жеке ем1рге кол сук п ау кукыгы
кYшiнe м1нген сайын ж ар и ялау кукыгы саябырсуы мYмкiн.

2 0 1 2 ж ы лгы «Жеке ем1рге

кол

сук п ау кукыгына

(жеке ем1рге кол сукпауды

жет1лд1рген)

тYзeтулep

енг1зу

туралы»

акт1с1

(«Жеке

баска

ко лсукп ауш ы лы к»

зацына

тYзeтулep

енг1зу

туралы

акт1с1)

1988

ж ы лы

кабылданган

«Жеке

ем1рге

кол

сукп ау»

акт1с1не

тYбeгeйлi

езгер1с

экелд1,

ал

2 0 1 4

ж ы лы

12

наурызда

езге-

р1стерд1 енг1зу басталды.

Б у л тYзeтулep мемлекетт1к мекемелер мен кейб1р жекеменш1к сектор у й ы м -

дарыныц ж еке мэл1меттер1н реттейт1н купиялы кты ц он Y ш принцип1н камти-
ды.

Ж алпы,

Австралияныц

куп и ялы к

каги далары

(немесе

АК^К,)

аталып

жYp.

Б у л принциптер Австралияныц мемлекетт1к мекемелер1не колданылатын А к-
параттыц куп и ялы к принциптер1

(А К П ) ж эне жекеменш1к сектор уй ы м д ар ы -

на

колданылатын

¥ л т т ы к

куп и ялы к

принциптер1н

(¥ К П )

алмастырды.

А К К

ж еке

мэл1метт1ц

ж иналуын,

колданылуын,

аш ылуын

жэне

сакталуын

камти-

ды. Сонымен катар азаматтыц ез1н1ц ж еке мэл1мет1н алуга, одан б елек акпарат
кате я болм аса еск1рсе

тYзeту процес1н орындайды.

Баска А К К т1келей

марке­

тинг

максатында

ж еке

мэл1метт1

аш у

жэне

пайдаланум ен

(А К К

7),

ж еке

мэ-

л1метт1

трансш екаралы к

аш умен

(А К К

8)

жэне

Yкiмeтт1к

идентификатордыц

кабылдануы, колданылуы, сондай-ак аш ы луы м ен айналысады (А К К 9)

(Office of

the Australian Information

Commissioner,

2 015).

Ж урналистер электронды бакы лауга тыйым салынганын б1лу1 кажет. М ыса-

лы, 1999 ж ы лы кабылданган Виктория штатыныц «Бакы лау куры лгы лары тура­
лы »

акт1с1 жекеменш1к орындарында фото мен видеога тYcipугe тыйым

салды,

сонымен катар жасырын камерага немесе диктофонга ж азу зацсыз саналады.

«К уп и ялы кты

сактау

туралы»

зацдар

медиапрактиктер1н1ц

енд1р1ст1к

про-

цес1нде

ек1

мацы зды

ж агдай га

ы кпал

етед1:

акпаратты

ж инау

жэне

акпарат­

ты

ж ариялау.

М О 0 А

жэне

салалы к

б1р1г1п

реттеу

секторыныц

кодекстер1нде

(А К М Б -м ен

баскарылатын)

ж еке

тулганыц

купиялы гы н

коргаудагы

ец

Y здiк

практикалык тэрт1п тYpлepiм eн айналысатын ереж елер бар. О дан б елек А вст­
ралия басп асез кецес1н1ц принциптер декларац иясы жэне Б асп асез медианыц
ж еке

ем1рге

кол

сук п ау

стандарттары

медиапрактиктер

дайындайтын

мате-

ри алды ш ы гаруда «ж еке тулгаларды ц купиялы гы н жэне сез1мталдыгын» бакы­
л ау Yш iн

практикалык нег1з1 бар нускаулы ктар усы нады . А талм ы ш методика-

лы к материалдар ж еке ем1рге

кол

сук п ау кукы гы

«когам

мYДдedнiц

сойылын

согатын,

мэн-магы налы ,

я

болм аса

когам

иг1л1г1н

кYЙттeйтiн

материалдарды

ж ар и ялауга кедерг1 болмаганы лэз1м»

(Australian Press Council, 2 0 07).