356

12-ТАРАУ

найды.

Джон

Кальвин

мен

Мартин

Лютердің

реформация

шіркеуі

сияқты

секталар

дінді

зайырлы

бірлестіктерден

арылтқысы

келеді.

Қазіргі

заманда

көптеген

секталар

гомосексуалистерді,

ажырасуды,

баланы

алдыртуды

немесе

әйелдердің

арсыздығын

(ашық-шашық

киінуі,

шаштарын

қысқаргуы)

қабылдайтын

либералдық

құбылы-

старға қарсы ұйымдасқан.

Кейбір

секталардың

қоғамдық

нормалардан

бас

тартқандығы

соншалық,

секта

мен

одан

анағұрлым

ірі

қоғам

арасындағы

қа-

рым-қатынаста шиеленістер мен өш пенділік туындап жатады. Қы-

тайда Фалуньгун (Ealun Gong) сектасының мүшелері үнемі түрмеге

жабылады.

Өйткені

олар

үкім еттің

ресми

коммунистік

атеистік

доктринасына қауіп төндіреді деп саналады. Ал АҚШ-та

бұрында-

ры Інжілде «Ешкімді өлтірме» деп айты лғаны н алға тартып әскерге

барудан бас тартқан амиш алар түрмеге жабылатын болған.

Амиш ш іркеуінің ерекшелігі - ол ғасырлар бойы қоршаған орта-

дан бойын алш ақ ұстады. Ал көптеген секталар, керісінше, ыдырап,

уақыт өте келе қалы пты дінге ұңсап кетеді.

Мысалы, Иса Мәсіхтің

Соңғы

Замандағы

Әулиелері

Шіркеуі

(мормондардың)

біршама

уа-

қы ттан кейін одан да үлкен қоғамға кірігіп кетті (Arlington & Bitton,
1992). Сонымен қоса көп әйел алуш ы лы қтан ресми түрде бас тартты,
афроамерикалық

ерлерге

діни

қызмет

көрсете

бастады

және

Юта

ш татындағы мемлекеттік шіркеудің оқшаулауынан шықты.

Бүл

шіркеу және

оның мүшелері

әлі де

өзге

америкалықтардан

ерекшеленетін діни және әлеуметтік көзқарастарды ұстанады. Бірақ

қазір олар саяси, экономикалық және білім беру салаларына белсене
араласып отыр.

Секталардың қурылымы мен қызметі

АҚШ-та

жүздеген

сектаның

болуы

қоғамда

әртүрлі

шиеленістер

бар

екенін көрсетіп

отыр.

Бірақ

олардың

барлығы да

кейбір негіз-

гі қоғамдық қүрылымдарға қарсы. Мұндай ұйымдар қоғамның не-
гізгі

қүрылымдарынан

тыс

қалған

адамдар

-

кедейлер,

ғаріптер,

мүгедектер және ш еттетілгендер үшін аса тартымды көрінуі мүм-
кін.

Мысалы,

Аппалачидегі

ж ы ланды

Пентекостал

сектасының

мүшелері жаңарған

қоғамның жағдайына

икемделе

алмаған

«ақ»

кедейлер

(Covington,

2009).

Жаңа

Өсиеттегі үзіндіге

сүйеніп

(Mark,

16:17-18),

шіркеу

қызметкерлері

ж ы лан

тілінде

сөйлеген,

улы

жы-

ландарды ұстап, уын ішкен

адамдарды

марапаттайды.

Бұл

әрекет

оларға Құдайға ж ақы ндағандай және өз өмірін бақылай алатындай

сенім ұялатады.

Бірақ сектантты қ дінге сенушілердің барлығы бірдей кедейлер

мен қаналғандар

емес.

Керісінше,

олар

ғибадатханаларды

шектен

тыс бюрократ деп санап,

секталардан

эмоционалдық және рухани

қолдау мен рухани ортаға қаты сты лы қ сезімін іздеп келеді (Saliba,

2003;

Barker,

1986).

Енді біреулер уақы т өте келе жойылған құнды-

лықтарды

сақтай

отырып

өмір

сүргісі

келгендіктен,

хасидті

иу­

даизм

немесе

христианды қ

фундаментализм

сияқты

секталарға

қосылады (Davidman, 1991).

Сектаға

мүше

болу - өзгерістің

немесе

эмоционалдық тәжіри-

бенің нәтижесі.

Көпшілігі

ата-анасының

артынан

ергеннің

орны-

на сектаға қосылуды таңдайды. Олардың діни қызметтері көбінесе

бейресми өтеді. Секта көшбасшыларының арнайы білімі болмайды

немесе томен, егер білімі болса тек құр сөз жүзінде ғана. Діни тұжы-

рымдамалар дүни елік марапаттарға ерекше мән береді және Киелі
Мәтіндер

Құдайдан жеткен деп қабылданады.

Сондықтан да олар-

ды тікелей түсіну қаж ет деп ойлайды.