266

Глоссарий

жалгастыруга ^ажетт1 жаца ^асиеттерге ие болады. Мундай бей1мделу агзаныц
жаца жагдайга жерс1ну1не мумк1нд1к беред1.

Бiлiк (competence) - белг1л1 6ip т1лде айтылган сезд1 толы^ тус1ну.

Бинарлы

оппозиция

(binary

opposition).

Деконструктивтi

талдау

филосо-

фияныц иерархиялы^ тэртiп жYЙесiн ^алай курайтынын зерттейдi.

Сез болып

отырган

иерархиялы^ тэртiпте

белгiлi

бiр

термин

аксиомалы^,

тYпкi

эрi

нор-

мативтiк мэртебеге

ие.

Ал онымен байланысты

жэне

оган жиi

^арсы

^ойыла-

тын терминдер багынышты жэне туынды мэртебеге

ие болады.

Мысалы,

«бар

болу»

-

идеализм

Yшiн

шынды^тыц

елшемi.

А^и^ат

идеялар

тiршiлiк

иесi

секiлдi

а^ыл-ойымызда толы^^анды жэне

бYтiндей емiр

CYредi.

Тэртiптiц бул

тYрi сырт^ы керiнiс сия^ты керiнетiн эрi «бар болу» нормасына ^айшы келетiн
«жо^ болу» секiлдi ^асиеттердi, ягни интервал, терминдер арасындагы артику­
ляция, жазу сия^ты сапаны сипаттайтын терминдердiц багынышты жэне нега-
тивтi мэртебе иеленуiне экеп со^тырады.

БиокYш/биосаясат

(biopower/biopolitics).

Мишель

Фуконыц

айтуынша,

егемендi билiк кеп жагдайда ^огамда биосца - адамныц тiршiлiгi мен дене-бi-
тiмiне - Yстемдiгiн жYргiзедi.

Биосца билiк жYргiзу тiршiлiктi, дененi зорлы^-

зомбылы^пен жою ар^ылы (емiрлерiн икемдеу жэне кендiктiру) немесе модерн
емiрде адамдарды ба^ылау Yшiн бiлiмдi пайдаланатын гылыми зерттеу немесе
Yкiмет ба^ылауы сия^ты барынша нэзiк, утымды формалар ар^ылы жузеге асуы
мYмкiн. Оныц ец кец тараган мысалы - гомосексуализм сия^ты жынысты^ «аз-
гынды^^а» арнайы атау берiп, езiнше категорияга жат^ызу. Kазiргi куир теоре-
тиктерi биосаясат^а ^арама-^арсы турде гетеронормативтi категорияларды жо^-
^а шыгарып,

эсiре

гетеросексуалды^тан садомазохист сипатты

бай^ап,

денеге

^атысты прогрессивтi, постнормативтi саясатты алга тартуда.

Буралац

биология

(non-linear biology)

-

биологиядагы

сызы^сызды^

био-

логиялы^ объектiлер динамикалы^ тура^ты жэне толассыз езгерудiц, дамудыц
жэне

эволюцияныц

ретсiз

(стохастика)

процесiнде

болады

дегендi

бiлдiредi.

Адам денесi сия^ты кYрделi агзалар эртYрлi элементтер арасындагы иерархия-
лы^ курылымды бiлдiредi. Кез келген биологиялы^ агза - прогресте алдын ала
болжанатын

немесе

нобайлана

алатын

кептеген

мYмкiндiктерi

бар

жиынты^

(мысалы,

ДНК).

КYрделiлiк ^арапайымдылы^тан туындайды.

0йткенi

^арапа-

йым заттар бiрiгедi де, жаца «агза» пайда болады. Мундай цурылым симметрия-
ны бузады жэне термодинамикадагы секiлдi себептердiц/ыцпалдардыц дэстYрлi
сызыцтыц моделi

арцылы сипаттауга кенбейдi.

Биологиялыц емiр

эрi

царайгы

езгеруге

цауцарсыз

гомологикалыц

тэртiптiц

кешiрмесi

емес.

Жаратылыста-

ну

гылымдарындагы

зерттеу

объектiлерi

бiртектi

болганнан

герi

эртектiлiкке

жацын.

Бiлiмнiц мацсаты агаш немесе карта сияцты заттар бола алмайды. Бул,

жецiлдетiп айтцанныц езiнде, ыцтимал математикалыц модель гана.

Болжалды

о^ы рман (implied reader). Жазушы шыгарманы цабылдай алуга

бiлiгi жетедi деп санайтын белгiлi бiр оцырман тYрiн айтып отыр.

Бриколаж (bricolage).

Антрополог

Клод

Леви-Стросс

бул угымды

логика-

лыц тужырым секiлдi барынша цатац эдiстiц орнына, бiлiмдi эртYрлi усац белiк-
терден жинастыру эдiсiн сипаттау Yшiн ойлап тапцан.

Гегемония

(hegemony)

-

мэжбурлеу

немесе

кYштiц

эсерiмен

емес,

мектеп

пен

шiркеулер

арцылы

жузеге

асатын

«жумсац»

куш

(soft power).

Италиялыц